La contadora de películas es un libro del autor chileno Hernán Rivera Letelier, publicado en 2009. Letelier (nacido en 1950) es un escritor y poeta contemporáneo con más de 22 novelas y otras publicaciones. En 2022 recibió el Premio Nacional de Literatura de Chile, además de varios reconocimientos literarios. Fue traducida a varios idiomas, incluido el polaco, con una edición de 2012 publicada por la editorial MUZA.
A pesar de ser una narración corta, es muy poderosa y conmovedora. La protagonista y narradora es una niña, María Margarita, que vive en los años cincuenta en un pueblito minero Oficina del desierto Atacama. A lo largo de la historia acompañamos muchos años y momentos de su vida. Conocemos a su familia, a sus hermanos y su gran pasión por el cine.
Descubrimos que su familia es tan pobre que no alcanza el dinero para que todos vayan al cine. Apenas una persona puede ir: María Margarita ve las películas, regresa a casa y cuenta la trama de todas las que ha visto. Ella es la mejor de sus hermanos para hacerlo, por eso se convierte en la contadora de películas. María Margarita adora a los actores y a las películas como Fred Astaire y Ben-Hur. Es evidente que ama el cine con todo su corazón, y ese corazón es puro.
La obra también toca temas duros como la violencia contra mujeres y niñas, la pobreza y las injusticias económicas y sociales. Refleja el papel de las mujeres chilenas en aquella época, con todas sus limitaciones y riesgos.
La protagonista menciona algunos de los grandes acontecimientos de la historia de Chile: la llegada de Salvador Allende, la visita de Fidel Castro y el golpe de Estado de Pinochet. Uno de los momentos que más la asustan es cuando la televisión llega a su pueblo. Como gran amante del cine, teme que la televisión termine por reemplazarlo. La TV llama mucho la atención, pero no siempre lo nuevo resulta mejor.
La novela muestra la importancia de tener una pasión. María Margarita es tan persuasiva en sus recreaciones de escenas y diálogos que cada vez más gente del pueblo prefiere escucharla a ella en lugar de ver la película.
La lectura es un verdadero gusto. El estilo de Letelier es sencillo, pero sus palabras fluyen con una tímida poesía que alegra el corazón del lector. Para quienes no son chilenos, el libro trae muchos “chilenismos” simpáticos.
Encanta con su historia, con su mensaje y con la esperanza que transmite en una forma tan simple y breve. Gracias a esta novela podemos viajar al Chile del siglo pasado y conocer a su gente. Aunque ya fue adaptada al cine, vale muchísimo la pena leer el libro.
Autoría y fotos: Weronika Bazydło
Opowiadaczka filmów to książka chilijskiego pisarza Hernána Rivery Leteliera, opublikowana w 2009 roku. Letelier (urodzony w 1950) jest współczesnym pisarzem i poetą, autorem ponad 22 powieści i innych publikacji. W 2022 roku otrzymał Narodową Nagrodę Literacką Chile, a także wiele innych wyróżnień literackich. Powieść została przetłumaczona na kilka języków, w tym na polski – jej polskie wydanie ukazało się w 2012 roku nakładem wydawnictwa MUZA.
Mimo że jest to krótka opowieść, okazuje się niezwykle mocna i poruszająca. Bohaterką i narratorką jest dziewczynka, María Margarita, mieszkająca w latach pięćdziesiątych w górniczym miasteczku Oficina na pustyni Atakama. W toku historii towarzyszymy wielu latom i chwilom z jej życia. Poznajemy jej rodzinę, rodzeństwo oraz wielką pasję do kina.
Odkrywamy, że rodzina jest tak biedna, iż nie stać jej na to, aby wszyscy chodzili do kina. Może pójść tylko jedna osoba – i jest nią María Margarita. Ogląda filmy, wraca do domu i opowiada całą fabułę. Jest w tym najlepsza spośród rodzeństwa, dlatego zostaje „opowiadaczką filmów”. María Margarita uwielbia aktorów i filmy, takie jak Fred Astaire czy Ben-Hur. Widać, że kocha kino całym sercem – a jej serce jest czyste.
Książka porusza także trudne tematy, takie jak przemoc wobec kobiet i dziewczynek, bieda oraz niesprawiedliwości ekonomiczne i społeczne. Oddaje również rolę chilijskich kobiet w tamtych czasach – wraz z ich ograniczeniami i zagrożeniami.
Bohaterka wspomina niektóre z wielkich wydarzeń w historii Chile: dojście do władzy Salvadora Allende, wizytę Fidela Castro i zamach stanu generała Pinocheta. Jednym z momentów, które najbardziej ją przerażają, jest pojawienie się telewizji w jej miasteczku. Jako wielka miłośniczka kina boi się, że telewizja je zastąpi. TV przyciąga uwagę, ale to, co nowe, nie zawsze okazuje się lepsze.
Powieść pokazuje, jak ważna jest pasja. María Margarita jest tak sugestywna w swoich rekonstrukcjach scen i dialogów, że coraz więcej mieszkańców miasteczka woli jej słuchać, zamiast samemu oglądać film.
Lektura tej książki to prawdziwa przyjemność. Styl Leteliera jest prosty, ale jego słowa płyną z lekką poetyckością, która raduje serce czytelnika. Dla osób spoza Chile książka zawiera wiele sympatycznych „chilenizmów”.
Urzeka swoją historią, przesłaniem i nadzieją przekazaną w tak prostej i zwięzłej formie. Dzięki tej powieści możemy przenieść się do Chile ubiegłego wieku i poznać jego mieszkańców. Choć doczekała się już filmowej adaptacji, zdecydowanie warto sięgnąć po książkę.
Tekst i zdjęcia: Weronika Bazydło
